تاریخ فسلفه - جلد یکم

یونان و روم
فردریک چارلز کاپلستون
سید جلال‌الدین مجتبوی
انتشارات علمی و فرهنگی/ چاپ هفتم ۸۸/ ۶۰۱ صفحه/ ۱۳۰۰۰ تومان

 یک مقدمه داره درباره‌ی ماهیت تاریخ فلسفه و اهمیتش و بعد بخش‌های اصلی کتاب: فلسفه‌ی پیش از سقراط، دوره‌ی سقراطی، افلاطون، ارسطو، فلسفه‌ی بعد از ارسطو و مرور و نتیجه‌گیری.
«کاپلستون خود در پیشگفتاری که بر جلد اول تاریخ فلسفه‌اش نگاشته، غرض اصلی‌اش را تالیف یک دوره تاریخ فلسفه برای تدریس در مدارس دینی کاتولیکی ذکر می‌کند. مخاطب تاریخ فلسفه‌ی کاپلستون در درجه‌ی اول دانشجویان یا حوزه‌های علمی مسیحی‌اند، خود او نیز مشرب تومیسم (فلسفه‌ی توماس آکوئیناس) دارد و بر عقیده‌ی خود استوار است؛ به اصطلاح «بی‌طرف» نیست و با «دیدگاهی» خاص تاریخ را می‌نویسد». بعد از این توضیح می‌ده که هیچ مورخی نیست که دیدگاه خاصی نداشته باشه. اما کاپلستون با انصاف بقیه‌ی عقیده‌ها رو بررسی کرده. مثلاً بعد از چاپ جلد هشتم راسل نامه می‌نویسه و از توضیح دقیق فلسفه‌ش توی کتاب تشکر می‌کنه، در حالی که با هم هم‌عقیده نبوده‌ن.
در مورد فیلسوف‌های بزرگ، اول یک زندگی‌نامه‌ی کوتاه می‌گه، بعد کتاب هاشون رو معرفی می‌کنه و نظریه‌های اصلی هر کدوم رو توضیح می‌ده. مثلاً در مورد ارسطو، منطق و مابعدالطبیعه و فلسفه‌ی طبیعت و علم اخلاق و سیاست و زیبایی‌شناسی رو توضیح می‌ده. یعنی نظر و تاثیر ارسطو روی هر کدوم از این حوزه‌ها.
چون کتاب در درجه‌ی اول برای علمای دینی نوشته شده، یه مقدماتی فرض قرار گرفته. برای همین بعضی جاها فهمیدنش مشکله. اما در کل جامع و روشن توضیح داده. قطع کتاب از رقعی بزرگتره و جمله‌های زیادی داره که با یک‌بار خوندن، کامل فهمیده نمی‌شه. برای همین دیر جلو می‌ره و بعضی اوقات خسته‌کننده‌ست.

آدم بزرگ‌ها - تق‌تق

جولز فایفر
مهسا خلیلی
نشر چشمه/ چاپ اول۸۹/ ۱۹۵ صفحه/ ۴۰۰۰ تومان

«در این دو کمدی پرشتاب و بسیار مفرح، جولز فایفر، از مهم‌ترین کارتونیست‌ها‌ی نیمه‌ی دوم سده‌ی بیستم و نمایشنامه‌نویس تاثیرگذار دهه‌های هفتاد و هشتاد میلادی، پرتره‌هایی از امریکای زمانه‌اش به دست می‌دهد. تق‌تق کمدی سورآلیستی دیوانه‌واری است در باب خیال‌بافی‌ها و سرخوردگی‌های جوانان خشمگین و پرشور دهه‌ی هفتاد، و آدم‌بزرگ‌ها تصویر استیصال خانواده‌ی آمریکایی نمونه و مطلوب دهه‌ی هشتاد در مواجهه با واقعیت‌های جامعه‌اش. هر دو نمایشنامه از محبوب‌ترین نمایش‌نامه‌های عصرشان بوده‌اند و بارها و پرتعداد اجرا شده‌اند».
من نویسنده رو نمی‌شناختم و کتاب رو به خاطر مترجمش خوندم. مهسا خلیلی مترجم حسی از سرپناه و این منم دگاست. (کتاب‌های کوچک نشر نیلا) از آدم‌بزرگ‌ها خوشم اومد اما دومی تقریباً حوسله‌سربر بود. در کل به اندازه‌ای که پشت جلد نوشته کمدی و مفرح نیست. بیشتر شخصیت‌ها عصبی‌اند و احترام همدیگه رو  نگه نمی‌دارند. مثلاً نمایشنامه‌ی اول توی یک خانواده می‌گذره اما همه مدام به هم طعنه می‌زنن و بد و بیراه می‌گن.  مثل بیشتر نمایشنامه‌ها به زندگی واقعی نزدیک نیست و شخصیت‌ها اغراق شده‌اند که البته اینجا لازم بوده اما توی خیلی از نمایشنامه‌ها لازم نیست.

دن کامیلو بر سر دوراهی

جووانی گوارسکی
مرجان رضایی
نشر مرکز/ چاپ اول۸۸/ ۲۹۶ صفحه/ ۶۲۰۰ تومان

در کل داستان‌های مجموعه‌ی دن‌کامیلو شبیه همه. این کتاب فرق زیادی با دن کامیلو و شیطان نداره جز این‌که حجمش بیشتره.
بیشتر از این‌که طنز توی کتاب پررنگ باشه، سرخوشی شخصیت‌ها و فضای داستانه که آدم رو جلب می‌کنه.
«ماجراهای این کتاب - و دیگر داستان‌های مجموعه‌ی دن کامیلو - جایی در دره‌ی رود پو اتفاق می‌افتد که تنها رود مهم ایتالیاست. داستان‌ها در یک دهکده، یک دنیای کوچک، در دوران پس از جنگ جهانی دوم رخ می‌دهند و چون برخی از تقابل‌های اجتماعی حاد آن زمان، از قبیل کهنه و نو، کلیسا و ایدئولوژی چپ را تصویر می‌کردند، و نیز به دلیل طنز نیرومند داستان‌ها و سرزندگی و جذابیت شخصیت‌ها، خوانندگان بسیاری یافتند».

تاریخ هنر

ارنست گامبریج
علی رامین
نشر نی/ چاپ پنجم ۸۷/ ۶۷۴ صفحه/ ۱۵۰۰۰ تومان

این کتاب از هنر آدم‌های پیش از تاریخ و ابتدایی شروع می‌شه تا نیمه‌ی اول قرن بیستم. چند سال بعد یک مؤخره هم می‌نویسه و درباره ی نیمه‌ی دوم قرن بیست هم توضیح می‌ده. من نمی‌تونم با تاریخ هنرهای دیگه مقایسه‌ش کنم چون فقط همین رو خوندم. به هر حال طبیعیه که خیلی چیزها رو خلاصه کرده باشه. مثلا‍ از تابلوهای معروف‌ترین نقاش‌ها حداکثر سه چهار تا مثال آورده. اما جریان‌های اصلی رو کاملاً توضیح می‌ده. مثلاً درباره‌ی هنر مصر و یونان خیلی خوب توضیح داده. قابل فهمه و خسته‌کننده نیست. یک دلیل اصلی‌ش اینه که خود نویسنده از روشنفکرانه حرف زدن راجع به هنر متنفره و چندجا این رو توضیح می‌ده. برای همین خیلی قابل فهم و دقیق می‌نویسه. حجم کتاب هم خیلی زیاد نیست. چون بخش زیادی‌ش عکس تابلوها و مجسمه‌هاست و فصل‌های کتاب هم طولانی نیستند. نوع نوشتنش هم باعث شده اصلاً خشک و خسته‌کننده نباشه.
«نیمچه‌دانشی که مایه‌ی فضل‌فروشی شود از نظر من خطر بزرگی است که می‌خواهم با نهایت صراحت درباره‌اش هشدار دهم، زیرا ما همه مستعد آنیم که در برابر وسوسه‌های آن تسلیم شویم، و یک چنین کتابی می‌تواند این وسوسه‌ها را دوچندان کند. دلم می‌خواهد به باز شدن چشم‌ها کمک کنم نه به روان کرده زبان‌ها! فاضلانه و روشنفکرانه درباره‌ی هنر سخن گفتن کار چندان دشواری نیست. زیرا واژگانی که منتقدان به کار می‌برند آن‌قدر در متنها و مقامهای مختلف به کار رفته‌اند که چیزی از دقتشان باقی نمانده است.»

ببر سفید

آراویند آدیگا

مژده دقیقی
نشر نیلوفر/ چاپ اول ۸۹/ ۲۸۶ صفحه/ ۵۸۰۰ تومان

راوی داستان راننده و خدمتکار یک خانواده‌ی پولداره که توی هفت شب داستان زندگی‌ش رو تعریف می‌کنه. پشت کتاب نوشته: «ببر سفید گشت و گذاری خنده‌آور و تخیلی در سویه‌ی تاریک هند است که کمتر نشانی از آن در داستان‌ها می‌بینیم. آرواند آدیگا در این رمان داستانی قوی درباره‌ی بی‌عدالتی و قدرت در جامعه‌ی سرشار از تناقض امروز هند روایت می‌کند.» نمی‌دونم چرا گفته تخیلی. شاید از این نظر که حرف‌های شخصیت اصلی و نگاهش خنده‌داره و تا حدی مایه‌های فانتزی بهش می‌ده. به هر حال تا جایی که من فهمیدم تخیلی نبود و سعی کرده بود باورپذیر باشه.
راوی از طبقه‌ی فقیر هنده و مدام درباره‌ی بدبختی‌های مردم هند توضیح می‌ده. اتفاق‌های مضحکی هم برای خودش می‌افته. در کل طنز توی کتاب خیلی پررنگه. احتمالاً از کتابهاییه که خود مردم هند باهاش مخالفن و می‌گن سیاه‌نمایی کرده.
بعضی حرف‌هایی که می‌زنه در مورد ایران هم کاملاً مصداق داره. «وقتی بیایید اینجا، به شما می‌گویند ما هندی‌ها همه چیز را از اینترنت گرفته تا تخم مرغ آب‌پز و سفینه‌ی فضایی اختراع کرده‌ایم و بعد انگلیسی‌ها همه‌ی آن‌ها را از ما دزدیده اند.»

شبانه‌ها

(پنج داستان موسیقی و شب)
کازوئو ایشی‌گورو
علی‌رضا کیوانی‌نژاد
نشر چشمه/ چاپ اول۸۹/ ۲۲۳ صفحه/ ۴۸۰۰ تومان

وجه مشترک هر پنج داستان حضور موسیقیه. همه‌ی داستان‌ها اول شخصه و راوی چهارتا از داستان‌ها شغلشون نوازندگیه. هیچ کدوم از سطح ساز زدن توی کافه جلوتر نرفته‌ند اما استعداد موفق شدن رو دارند. همه‌ی داستان‌ها یک طرح مشخص داره و هیچ‌کدوم بی‌ماجرا نیست. یعنی اتفاق‌های زیادی توی داستان می‌افته اما در نهایت یک نوع احساس شکست توی کل کتاب هست. چون بیشتر شخصیت‌های کتاب نوازنده‌های شکست‌خورده‌ن که وقتی هم نوازنده یا خواننده‌های بزرگ رو می‌بینن می‌فهمن که هنرمندای مشهور هم در نهایت احساس شکست می‌کنند.
چون داستان‌ها مایه‌های مشترک زیاد دارن، در نهایت یک تصویر کلی تو ذهن خواننده می‌مونه. یعنی ممکنه داستان شاهکار نداشته باشه اما تصویری که باقی می‌مونه خوبه. من از « تپه‌های مالورن » بیشتر از بقیه خوشم اومد. خجسته کیهان هم این کتاب رو ترجمه کرده اما توی مجله نوشته بود این ترجمه بهتره و چندتا مثال هم آورده بود. در ضمن این ترجمه پانویس داره ولی ترجمه‌ی خجسته کیهان نداره. توی هر داستان هم به چندتا گروه موسیقی و خواننده و نوازنده اشاره می‌کنه و حتماً به پانویس احتیاج داره.

خواب خوب بهشت

سام شپارد
امیرمهدی حقیقت
نشر ماهی/ چاپ اول۸۹/ ۱۶۴ صفحه/ ۲۵۰۰ تومان

من از اکثر داستان‌هاش خوشم اومد اما فکر کنم بین این‌ها خود داستان خواب خوب بهشت تو ذهنم باقی می‌مونه. چون شروعش فوق‌العاده‌ست و خیلی هم خوب ادامه پیدا می‌کنه. از سؤال بیجا و دری رو به زنان هم بیشتر از بقیه خوشم اومد.
این جور داستان‌ها بعد از گذشت زمان تو ذهن آدم ته‌نشین می‌شن. یعنی یه حال و هوای مبهم از داستان توی ذهن می‌مونه. همین باعث می‌شه خوندن دوباره‌ی یکی از داستان‌ها بعد از چند وقت خیلی لذت‌بخش باشه. چون فضای داستان برمی‌گرده تو ذهن و ارزش بعضی از جمله‌ها یا دیالوگ‌ها تازه اون موقع معلوم می‌شه. داستان‌هایی که اتفاق قابل توضیحی ندارن معمولاً این‌جوری‌اند.

کتاب‌های عامه‌پسند

شکار حیوانات اهلی

علی شروقی
نشر چشمه/ چاپ اول۸۹/ ۱۰۶ صفحه/ ۲۵۰۰ تومان

سه تا داستان کوتاهه: پشت مرغداری حسن فریدونی که بیست صفحه‌ست، شکار حیوانات اهلی که شصت و یک صفحه‌ست و سمت انقلاب که پونزده صفحه‌ست. با مجموعه‌داستان‌هایی که الان منتشر می‌شه کاملاً فرق داره. از این جهت که هر سه تا داستان یک حال و هوای واحد دارند و کل کتاب منحصر به فرده. یعنی توی مجموعه‌های دیگه این مضمون و این لحن زیاد پیدا نمی‌شه. مثلاً «چیزی در همین حدود» یا داستان‌های نجدی هم همین‌طورند. موضوع داستان‌ها معمولاً تو یه مایه‌ست و لحن و دایره‌ی لغات هم تو یک محدوده هستن.
داستان آخر تا حدودی با دوتا داستان دیگه فرق داره اما توی هر سه‌تا، غیرعادی بودن شخصیت اصلی معلومه. شخصیت اصلی تو دوتا داستان اول مجرد و تنهاست، بداخلاقه و ملاحظه‌ی کسی رو نمی‌کنه. از زبون همین شخصیت‌ها توصیف‌های عالی و  عجیبی از اوضاع اطرافش می‌کنه. الان چیزی تو ذهنم نیست اما چندجا شخصیت‌های اصلی حرف‌های خیلی جالبی می‌زدند. در کل کتاب عجیبیه. به خصوص دوتا داستان اول. فکر کنم اگر همین‌جوری پیش بره کتاب دومش عالی باشه.